Mnogość zmian w prawie podatkowym

Wprowadzono zmiany w zakresie obowiązków informacyjnych dla celów CIT i PIT, nowe zasady odliczania strat podatkowych, daninę solidarnościową, podatek od przychodów z budynków, ulgę IP Box, opodatkowanie obrotu wirtualną walutą, podatek od dochodów z niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax), 9% stawkę CIT, a także umożliwiono zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu wartości pracy własnej podatnika i wspólników spółki osobowej oraz członków ich rodzin.

Zamieszanie wokół samochodów

Największe wątpliwości i obawy przedsiębiorców budzą jednak zmiany dotyczące samochodów osobowych, podatku u źródła i klauzuli obejścia prawa.

Modyfikacje regulacji dotyczących samochodów osobowych dotyczą bowiem nie tylko podatników, którzy dokonują ich zakupu, ale również tych korzystających z leasingu operacyjnego.

Do końca 2018 r. podatnik nie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej samochodu osobowego w części ustalonej od wartości pojazdu przekraczającej 20.000 euro. Od 2019 r. limit podwyższono do 150.000. Do końca 2018 r. limit ten nie obowiązywał względem opłat leasingowych czy też czynszu najmu. Od 2019 r. uległo to jednak zmianie, co z kolei jest niekorzystne dla podatników korzystających z nieco droższych samochodów, które nie stanowią ich własności.

Co istotne, zmiana ta obowiązuje wyłącznie względem samochodów osobowych stanowiących przedmiot leasingu operacyjnego lub najmu w ramach umów zawartych (zmienionych) po 31 grudnia 2018 r. Zatem podatnicy, którzy zawarli takową przed 1 stycznia 2019 r. (i nie uległa ona zmianie po tym dniu) nadal mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu opłaty leasingowe
w całości, niezależnie od wartości pojazdu.

Ponadto, wprowadzono także zmianę w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków na eksploatację samochodów osobowych – niezależnie od daty ich zakupu lub podpisania umowy leasingu. Do końca 2018 r. wydatki na eksploatację samochodu osobowego wprowadzonego do ewidencji środków trwałych można było zaliczyć w całości do kosztów uzyskania przychodu. Nowe ograniczenie pozwala na zaliczenie do tych kosztów jedynie 75% wydatków jeżeli pojazd używany jest do celów mieszanych, tj. zarówno do prowadzonej działalności gospodarczej, jak również do celów osobistych (ustawodawca uznał, że samochód osobowy używany jest do celów mieszanych zawsze, jeżeli nie jest dla niego prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu).

Zmiana goni zmianę

Od 1 stycznia 2019 r. wprowadzono również zmiany w zakresie „podatku u źródła”, tj. podatku pobieranego przez przedsiębiorcę, który wypłaca na rzecz zagranicznego podmiotu m.in. dywidendy, należności licencyjne lub dokonuje zapłaty za świadczone przez ten podmiot wymienione w ustawach o CIT i o PIT usługi, m.in. doradcze, prawne i księgowe. Podmiot dokonujący zapłaty tych kwot jest płatnikiem „podatku u źródła” – to on jest odpowiedzialny za pobranie daniny i przekazanie jej do urzędu skarbowego.

Do końca 2018 r. płatnik przy wypłacie należności był zobowiązany do poboru podatku w wysokości wynikającej z polskich przepisów (najczęściej 20% lub 19% – jako stawki standardowe) lub (w przypadku przedłożenia przez kontrahenta certyfikatu rezydencji dla celów podatkowych) umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (najczęściej według stawki niższej niż ta standardowa wskazana powyżej). Możliwe było w niektórych sytuacjach stosowanie zwolnienia z opodatkowania podatkiem u źródła (w oparciu o implementowane do polskich regulacji Dyrektywy UE).

Od 1 stycznia 2019 r., w przypadku wypłaty na rzecz tego samego podmiotu należności powyżej 2.000.000 zł w skali roku, pobranie podatku w wysokości wynikającej z krajowych ustaw jest obligatoryjnie – niezależnie od przedłożenia przez kontrahenta certyfikatu rezydencji. Następnie płatnik (lub zagraniczny podatnik) może ubiegać się jednak o zwrot nadpłaconego podatku (aczkolwiek z założenia jest to procedura żmudna i czasochłonna).

Wyjątkowo, polski płatnik może stosować stawkę podatku lub zwolnienie z podatku wynikające z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub dyrektyw UE wyłącznie po spełnieniu dodatkowych, ściśle określonych w ustawie warunków: w przypadku złożenia przez płatnika odpowiedniego oświadczenia lub uzyskania przez płatnika lub podatnika opinii o stosowaniu zwolnienia.

Kolejne istotne zmiany wprowadzono w klauzuli obejścia prawa zawartej w ustawie Ordynacja podatkowa. Dokonano bowiem zmiany samej definicji unikania opodatkowania. Według nowego brzmienia tejże obejściem prawa podatkowego jest czynność, której głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania jest osiągnięcie korzyści podatkowej, a sposób działania jest sztuczny.

Usunięto z ustawy również zapis, zgodnie z którym klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania stosuje się wówczas, gdy korzyść podatkowa lub suma korzyści podatkowych osiągniętych przez podmiot nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100.000 zł. Obecnie klauzula ta ma zastosowanie niezależnie od wysokości osiągniętej korzyści podatkowej, może być zatem stosowana przez organy podatkowe znacznie częściej.

To jeszcze nie wszystko

Zmiany obowiązujące od 2019 r. są liczne i obejmują wiele ustaw podatkowych. Wśród nich znajdują się zarówno uproszczenia i ulgi, jak również zaostrzenia obowiązujących wcześniej przepisów. Nie są to jednak zmiany ostatnie – w przygotowaniu są bowiem kolejne modyfikacje, które wprowadzone zostaną jeszcze w tym roku. Podatników czekają zatem kolejne nowości,
z którymi przyjdzie im się zmierzyć.

Katarzyna Sadowska
Doradca Podatkowy/Tax Supervisor
RSM Poland